ARİASSOS
Pisidia Bölgesi’nin kentlerinden biri olan Ariassos, Antalya’nın kuzeyinde, Anadolu Platosu’na bağlanan Çubukbeli’nin batısında, Akkoç Köyü’ne 1 km mesafede konumlanmıştır. Kentin resmi olarak kuruluş yılı M.Ö. 189/188’dir ve Manlius Vulso’nun seferi ve Apameia Barışı ile ilişkilendirilir. Ariassos, M.Ö. 1. yüzyıldan Gallienus Dönemi’ne kadar sikke basımını sürdürmüştür. Hierokles’e göre, Geç Antik Dönem’de Pamphylia Eyaleti’ne dahil edilmiş ve Notitia Episcopatum’a kadar Pamphylia II Bölgesi’nin piskoposluğu olarak tanımlanmıştır.
Roma Dönemi’nde Ariassos, diğer Pisidya kentleriyle birlikte bir geçit olarak önem kazanmıştır. Ancak Bizans Dönemi’nden sonra kentteki yaşam sona ermiştir. Kent planı incelendiğinde, nekropol alanı, şehir surları, şehir kapısı, sütunlu bir cadde, kent yerleşimi ve bir diğer nekropol alanı gibi unsurların olduğu görülür. Kentin en önemli yapıları arasında şehir kapısı, mozole tipi mezar yapıları, şehir surları, Roma Yolu, su yolu, Nymphaion, Bouleuterion, Gymnasion, hamam ve tiyatro bulunmaktadır.
Ariassos’a giriş yapılan vadide, anıtsal giriş kapısı dikkat çeker ve bu kapının Severus Alexander zamanında kullanıldığı bilinir. Ayrıca şehir kapısı ile çeşme binası arasında sütunlu bir cadde üzerinde iki, kentin kuzeybatı bölümünde ise bir kilise binası bulunur. Kentin batı yamacında Antik Roma Yolu’na ait kalıntılar mevcuttur ve bu yol, Termessos tarafından Ariassos’un batı kapısına ulaşmaktadır.
Ariassos’un doğu ve batı taraflarında iki nekropol alanı bulunur. Batı nekropolünde mozole tipi mezarlar ve daha basit yapıdaki mezarlar yer alırken, doğu nekropolünde farklı yapılar bulunur. Kentin yüksekliği 900-1100 metre arasında değişmektedir ve Antalya – Burdur kara yolunun 45. kilometresindedir. Ariassos, antik çağda Pisidya adı verilen bölgede bulunur ve bu bölgede bağcılık, şarapçılık ve zeytinyağı üretiminin yapıldığı bilinmektedir.
Kent, geç Roma döneminde yaşanan bir deprem sonrasında yıkılmış ve terk edilmiştir. Bugün, Roma Dönemi’nden kalma üç kemerli giriş kapısı ile doğu ve batı nekropollerindeki mezar yapıları en dikkat çekici kalıntılardır. 5 metre yüksekliğindeki kemerli kapının hemen arkasında, bir gymnasion ve bir yazıtlı taş bulunmaktadır.