Sedir Ağacı (Cedrus libani)

Lübnan sediri, Toros sediri veya Katran ağacı olarak da bilinir. Çamgiller (Pinaceae) familyasından Güney Anadolu Toroslarında yaygın görülen, ayrıca Kelkit ve Yeşilırmak vadilerinde kalıntı meşcereleri (koru, ağaç topluluğu) bulunan bir sedir türüdür. Akdeniz havzasının doğusunda yer alan dağlık bölgelere özgüdür. Heybetli boyutları ve uzun ömürleri ile bilinen bu görkemli ağaçlar, bazı örnekleri binlerce yıl yaşayabilmektedir. Bir zamanlar bölge genelinde bolca bulunan sedirler, insan faaliyetleri sonucunda sayılarında önemli bir azalma yaşamıştır.

Toros Sedirleri 40 metreye kadar boylanabilir ve 2,5 metre çapa ulaşabilir. Dallar etrafında sarmal şekilde dizilen, koyu yeşil renkli ve yaklaşık 3 cm uzunluğunda iğne yapraklıdırlar. Koçanları yaklaşık 7-10 cm uzunluğunda ve fıçı şeklindedir. Bunlar sonbaharda olgunlaşır ve kanatlı tohumlar salınır. Olgun ağaçlar gri-kahverengi ve çatlak kabukludur.

Toros Sediri’nin ahşabı, güzelliği, sağlamlığı ve çürümeye karşı direnci ile bilinir. Antik çağlarda inşaat, gemi yapımı ve mobilya yapımında yaygın olarak kullanılmıştır.

Toros Sediri, Orta Doğu’da uzun bir sembolik anlam geçmişine sahiptir. İncil’de güç, heybet ve ölümsüzlük sembolü olarak yer alır. Ağaçlar dini törenlerde de kullanılmıştır.

Öte yandan, Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından “hassas tür” olarak listelenmektedir. Türü tehdit eden başlıca etkenler arasında habitat kaybı, aşırı otlatma ve zararlılar ve hastalıklar bulunmaktadır.