Flora – Likyanın Sesi Voice of Lycia

Nane (Mentha sp.)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 21:19:19 +0000

Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasına ait Mentha cinsini oluşturan aromatik bitkilerin ortak adıdır. Nane bitkileri tüm Dünya’da yayılış gösterir ve yaklaşık 13 ila 24 farklı türü vardır. Hemen hemen her iklimde yetiştirilebilirler, fakat ıslak ortamları ve nemli toprakları tercih ederler. Nane bitkileri genellikle çok yıllık olup, 10-120 cm boya kadar büyüyebilirler. Nane yaprakları ise karşılıklı şekilde dizilir, oval veya eliptik formdadır ve kenarları genellikle tırtıklıdır.

Nanenin en belirgin özelliği kendine has, ferah ve yoğun kokusudur. Bu koku mentol adı verilen uçucu yağdan kaynaklanır. Nane bitkisi sindirim sistemi için faydalıdır. Mide bulantısı, hazımsızlık ve gaz şikayetlerini gidermede yardımcı olur. Nane taze olarak tüketilebilir, çay olarak demlenebilir, kurutularak çeşitli baharat karışımlarında kullanılabilir. Bunun dışında ağız spreylerinde, diş macunlarında, kremlerde ve hatta bazı ilaçlarda da nane kullanılır.

Nane çeşitleri:

Yeşil Nane (Mentha spicata): En yaygın nane türlerinden biridir. Çay olarak demlenmesi ve yemeklerde kullanılması sıklıkla tercih edilir.

Şeftali Nane (Mentha × villosa ‘Hybrida’): Hafif tatlı bir aromaya sahip olan şeftali nanesi genellikle meyve salatalarında ve içeceklerde kullanılır.

Chocolate Mint (Mentha × piperita ‘Chocolate Mint’): Adından da anlaşılacağı gibi çikolata aromalı bir nane çeşididir. Özellikle tatlılarda tercih edilir.

Nane (Mentha × piperita): Kokusu en keskin nane çeşitlerinden biridir. Sakızlarda, şekerlemelerde ve ağız bakım ürünlerinde sıklıkla kullanılır.

Sığırkuyruğu (Verbascum sp.)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 20:36:52 +0000

Scrophulariaceae familyasına mensup bir çiçekli bitki cinsidir. Akdeniz bölgesi ve Orta Asya’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada yayılış gösteren yaklaşık 450 tür barındırır. Türkiye’de ise en çok Marmara, Ege, Akdeniz ve Trakya bölgelerinde yaygındır. Otsu bienal (iki yıllık) bitkilerdir. İlk yıl yaprak gelişimi olur, ikinci yıl ise çiçeklenme gerçekleşir. Boyları genellikle 20-150 cm arasında değişebilir. Gövde dik ve bazen dallanabilir. Gövde ve yapraklar genellikle yoğun tüylerle kaplıdır. Yapraklar oval veya eliptik şekilde, kenarları dişli veya dalgalı olabilir. Haziran-Ağustos ayları arasında parlak sarı renkli küçük çiçekler açarlar. Çiçekler genellikle spike veya salkım şeklinde dizilir. Tohumları küçük ve siyahtır.

Verbascum cinsinin çok sayıda türü vardır, ancak Türkiye’de yaygın olan bazı türler şunlardır:

Tüylü Sığırkuyruğu (Verbascum thapsus): En yaygın olan türlerden biridir. Boyu 1-2 metreye kadar ulaşabilir. Yaprakları geniş oval veya eliptik, alt yüzeyi yoğun tüylerle kaplıdır. Sarı çiçekleri uzun bir salkım şeklinde dizilir.

Yünlü Sığırkuyruğu (Verbascum phlomoides): 30-100 cm boya sahip olan bu bitkinin gövdesi ve yaprakları yoğun beyaz tüylerle kaplıdır. Sarı çiçekleri ise kısa bir salkım oluşturur.

Küçük Sığırkuyruğu (Verbascum lychnitis): 20-50 cm boyundadır. Yaprakları diğer türlere göre daha dardır ve seyrek tüylüdür. Sarı çiçekleri kısa bir salkım halinde bulunur.

Kekik (Thymus sp.)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 20:34:27 +0000

Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasına bir bitki türüdür. Çalı formunda, genellikle 10-40 cm boylanan, çok yıllık ve dipten dallanan bir bitkidir. Yaprakları haç şeklinde karşılıklı dizili, genellikle küçük, oval veya eliptik şekilde ve kenarları genellikle düzdür. Çiçeklenme döneminde, pembe, mor veya beyaz renkli küçük çiçekler açarlar. Çiçekler genellikle başak veya salkım şeklinde toplanmıştır. Kokusu aromatiktir. Kekik kokusu kendine özgüdür ve türlere göre farklılık gösterebilir. Çimenlik tarla kıyılarında, orman kıyılarında, ve çayırlardaki karınca yuvalarının üstünde yer almaktan hoşlanır. Güneş ve sıcak istediği için, toprak sıcaklığının fazla olduğu kayalık ve dağlık bölgelere çoğalır. 100’ün üzerinde kekik türü bulunmaktadır. Türkiye 33 tür kekikle dünyanın en büyük kekik üreticisidir.

Elma (Pyrus malus)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 20:30:17 +0000

Gülgiller familyasına (Rosaceae) ait bir meyve ağacı türüdür. Dünya üzerinde en çok yetiştirilen meyve türlerinden biridir. Kökeni Orta Asya’ya dayanmaktadır, günümüzde ise hemen hemen tüm ılıman iklim kuşaklarında yetiştirilmektedir. Boyları genellikle 5-12 metre arasında değişen bir ağaçtır. Oval veya eliptik şekilli, kenarları dişli, parlak yeşil renkli yapraklara sahiptir. Sonbaharda yapraklar sarı, turuncu veya kırmızı renklere dönüşerek güzel bir görüntü oluşturur. İlkbaharda açan, beyaz veya açık pembe renkli, 5 ayrı taç yapraktan oluşan çiçeklere sahiptir. Elma meyvesi yuvarlak veya armut şeklinde, olgunlaştıklarında ise kırmızı, yeşil, sarı gibi çeşitli renklere sahip olabilir. Elma meyvesi botanik olarak bir “yalancı meyve”dir. Meyvenin etli kısmı aslında çiçek döşünden gelişmektedir. Elma en çok taze olarak tüketilen meyvelerden biridir. Vitamin ve mineral içeriği yüksektir. Elma ağacı, polen üretmek için arı ve diğer böceklere ihtiyaç duyar. Bu nedenle elma bahçeleri aynı zamanda polinatörleri de destekler. Elma, birçok masalda ve mitolojide sembolik olarak kullanılmıştır.

Karaçam (Pinus nigra)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 20:22:34 +0000

Avrupa karaçamı olarak da bilinen, Güney Avrupa’nın dağlık bölgelerinde, Akdeniz havzasında ve Kuzeybatı Afrika’da yayılış gösteren orta büyüklükte, iğne yapraklı bir ağaç türüdür. Türkiye’de ise Karadeniz, Ege ve Akdeniz bölgelerinin dağlık kesimlerinde doğal olarak yetişir. Boylanma yüksekliği 20-55 metre arasında değişen, tek gövdeli, ilerleyen yaşlarda yayvan tepeli bir yapıya sahip ağaçlardır. Gövde ve dalları gri ila sarı-kahverengi renkli olup yaşla birlikte çatlaklarla kaplanır. İğne yapraklı (kozalaklı) ağaçlardır. Yaprakları (iğneler) ince ve esnek yapılı olup uzunluğu 6-8 cm civarındadır. Batı popülasyonlarında iğneler daha ince ve yumuşak olma eğilimindedir. Mayıs-Haziran aylarında olgunlaşan kozalakları silindirik şekildedir. İlk önce yeşil renkli olan kozalaklar sonbaharda olgunlaşarak gri-kahverengi veya sarı-kahverengi renge döner. Tohumları koyu gri renkte olup yaklaşık 1 cm uzunluğunda ve 2-2,5 cm uzunluğundaki sarı-kahverengi kanat ile birlikte rüzgar aracılığıyla yayılır. Odunu mobilya, kapı, pencere gibi marangozluk işlerinde ve direk olarak kullanılır. Reçineli olduğundan dayanıklıdır ve yakacak olarak da tercih edilir.

Sütleğen (Euphorbia sp.)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 20:19:25 +0000

Euphorbiaceae familyasına ait çok büyük ve çeşitli bir çiçekli bitki cinsidir. Yaklaşık 2.000 üyesi olan bu cins, onu çiçekli bitkilerin en büyük cinslerinden biri yapmaktadır. Sütleğenler, minik yıllık bitkilerden büyük ve uzun ömürlü ağaçlara kadar çeşitlilik gösterir. En uzun türü 30 metre veya daha fazla boya ulaşabilen Euphorbia ampliphylla’dır. Sütleğenler tüm dünyada bulunur, ancak türlerin çoğu Afrika, Madagaskar ve Asya’ya özgüdür.

Birçok sütleğenin, kurak koşullarda gelişmelerine imkan tanıyan su depolayan etli gövdeleri vardır. Bu etli gövdeler kaktüs benzeri, sütunlu veya dallı olabilir. Sütleğenlerin çoğunda taç yaprakları yoktur. Onun yerine, tozlayıcıları çeken renkli bracts (modifiye edilmiş yapraklar) ile çevrili küçük çiçekleri vardır. Bracts kırmızı, sarı, turuncu ve beyaz dahil olmak üzere geniş bir renk yelpazesinde gelir. Çoğu sütleğen, cilt ve gözler için tahriş edici olabilen beyaz, sütlü bir özsu içerir. Bu bitkileri taşırken dikkatli olmak ve gerekirse eldiven giymek önemlidir.

Sütleğenler çok çeşitli şekil ve boyutları vardır. İşte birkaç örnek:

Mesih Tacı (Euphorbia milii): Bu popüler ev bitkisi dikenli gövdelere ve parlak kırmızı bracts’a sahiptir. (bracts: özellikle kozalak, çiçek ve çiçek durumu gibi üreme yapıları ile birleşik, değişken ve özelleşmiş bir yapraktır.)

Atatürk Çiçeği (Euphorbia pulcherrima): Atatürk çiçeği, parlak kırmızı bracts’ı ile bilinen popüler bir kış bitkisidir.

Kalem Kaktüsü (Euphorbia tirucalli): Bu etli sütleğen kalem şeklinde gövdelere sahiptir ve birkaç metreye kadar büyüyebilir.

Süt Otu (Euphorbia oblongata): Bu yıllık sütleğen yeşil ve sarı alacalı yapraklara ve sarı çiçek bracts’a sahiptir.

Köpek Safrası (Euphorbia cyparissias): Bu otsu çok yıllık bitki yeşil yapraklara ve sarı çiçek bracts’a sahiptir.

Kuş Kirazı (Cerasus mycrocarpa)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 20:16:28 +0000

Rosaceae (gülgiller) familyasına ait bir ağaç türüdür. Türkiye’nin batısı ve güneyinde, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak bulunur. Genellikle 2-5 metre arasında boylanabilen bir ağaçtır. Bazı durumlarda 10 metreye kadar ulaşabilir. Yapraklar, oval veya elips şeklinde, 2-5 cm uzunluğunda ve 1-2 cm genişliğinde, parlak yeşil renklidir. Yaprak kenarları dişlidir. Beyaz renkte, salkım şeklinde dizilmiş, 5-7 mm çapında küçük çiçeklere sahiptir. İlkbaharda açar. Küçük, yuvarlak, siyah renkte ve 1 cm çapında meyveler üretir. Olgunlaştıklarında kuşlar tarafından tüketilir. Gövde gri-kahverengi renktedir. Dallar ince ve üzerleri tüylü olabilir. Meyveleri yenilebilir fakat tadı ekşi ve buruktur. Marmelat yapımında kullanılabilir. Ayrıca, meyveleri kuşlar tarafından tüketilerek tohumların yayılmasına yardımcı olur.

Dardağan (Celtis tournefortii)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 20:12:58 +0000

Kenevirgiller (Cannabaceae) familyasına ait yaprak döken bir ağaç türüdür. Doğu Çitlembiği ve Oryantal Çitlembiği olarak da bilinir. Doğu Akdeniz, Batı Asya ve Güneydoğu Avrupa’da doğal olarak yetişir. Türkiye’de ise hemen hemen her bölgede yayılış gösterir. Genellikle 6 metreye kadar uzayabilen bir ağaççık veya çalı formunda bir bitkidir. Yapraklar, 2-6 cm uzunluğa ve 1,5-4,5 cm genişliğe sahip, uzunluğu genişliğin iki katından az, genişçe oval veya kalp şeklindedir. Kenarları testere dişli veya tırtıklıdır. Alt yüzeyi ince tüylerle kaplı, üst yüzeyi ise matt yeşil renklidir. Çiçekleri küçük, yeşilimsi sarı renkte ve genellikle Mayıs-Haziran aylarında açarlar. Erkek ve dişi çiçekler genellikle aynı ağaç üzerinde bulunur. Meyve tek çekirdekli sarı veya portakal rengi, 9-12 mm çapta; çiçek/meyve sapı kısa, 0.5-1.5 (-2) cm uzunlukta, yaprak sapının iki katı uzunlukta; meyve çekirdeği hemen hemen pürüzsüz, 4 kertiklidir.

Yavşan (Artemisia sp.)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 20:10:43 +0000

Artemisia sp., “Yavşan” veya “Pelin” olarak bilinen Artemisia cinsine ait tanımlanmamış bir türdür. Bu cinste yaklaşık 200-400 kadar farklı tür bulunur. “Artemisia sp.” ifadeleri, bitki türlerini ifade eder. “sp.” terimi, “species” (tür) kelimesinin kısaltmasıdır ve bir organizmanın bilimsel adında kullanılırken tür seviyesine işaret eder. Dolayısıyla, Artemisia sp.” ifadeleri belirli bir türün bilimsel adını belirtir, ancak hangi tür olduğunu belirtmez. Bu terimler, belirli bir türün adının tam olarak belirtilmediği veya belirli bir türle sınırlı olmayan bir tür grubunu ifade etmek için kullanılır.

Genel özellikleri, Papatyagiller (Asteraceae) familyasına aittir. Kuzey ve Güney yarımkürelerde kuru veya yarı kurak alanlarda yayılış gösterirler. Genellikle sert otsu bitkiler veya çalı formundadırlar. Yaprakları genellikle ince ve tüy şeklinde bölümlere ayrılmıştır. Gümüş rengi tüylü yapısı ile ayırt edici olabilirler. Küçük sarı veya sarı-yeşil çiçekler açarlar. Genellikle salkım veya başak şeklinde toplanmışlardır. Bazı türlerinin yaprak veya çiçekleri çeşitli amaçlarla kullanılır. Örneğin, geleneksel tıpta kullanılan türleri vardır. Bazı türlerin aromatik kokuları nedeniyle baharat olarak kullanılır.

Çoban Yastığı (Acantholimon sp.)

erkan — Sat, 27 Apr 2024 19:53:23 +0000

Acantholimon sp., çiçekli bitkilerin (Angiospermae) Gymnospermae alt takımından gelen Acantholimon cinsine ait bir bitki türünü ifade eder. Acantholimon, Plumbaginaceae familyasına dahil olan yaklaşık 150 kadar türe sahip küçük, çalı veya otsu bitkilerden oluşan bir cinstir. Bu bitkiler, genellikle kuru ve kayalık bölgelerde, özellikle dağlık alanlarda bulunurlar. 1000 m. ve üzeri yüksekliklerde görülür. Dar, sivri yaprakları ve çiçeklerinin karakteristik görünümüyle tanınırlar. Acantholimon türleri, genellikle kurak ve sert iklimlere dayanıklıdır.